1980’li yılların sonu ve 1990’lı yılların başında birçok ürünün şeffaf versiyonlarının çıkmasına neden olan ve “clear craze” adı verilen bir pazarlama akımı vardı.
Clear craze ile birlikte yayılan bu şeffaf ürün anlayışı, içecek sektöründe mümkün olduğunca katkı maddesi içermeyen ürünlerle kendini gösterdi ve birçok içecek üreticisi, ürünlerinin bir de şeffaf ya da başka bir ifadeyle sağlıklı versiyonlarını piyasaya sürdü.
Pepsi, Coca-Cola, P&G, Gillette ve Nintendo gibi birçok marka, bu pazarlama akımı doğrultusunda yeni şeffaf ürünlerini satışa çıkardı.
“Şeffaf modası” olarak Türkçe’ye çevirebileceğimiz clear craze, 1980’li yılların sonu ve 1990’lı yıllarda etkisini gösteren ve birçok ürünün şeffaf ya da başka bir deyişle renksiz versiyonlarının çıkmasına neden olan bir pazarlama akımıydı. Bu pazarlama akımı doğrultusunda birçok içeceğin, kişisel bakım ürününün, hatta elektronik cihazın şeffaf versiyonları piyasaya sürüldü. Asitli içecekler, biralar, ağız çalkalama suları, deodorantlar, tıraş kremleri, hesap makineleri, kol saatleri, televizyon setleri, video kaset kayıt cihazları ve daha fazlası… Üreticiler tarafından hepsinin şeffaf versiyonları çıkarıldı.
Clear craze ile birlikte yayılan bu şeffaf ürün anlayışı, içecek sektöründe mümkün olduğunca katkı maddesi içermeyen ürünlerle kendini gösterdi ve birçok içecek üreticisi, ürünlerinin bir de şeffaf ya da başka bir ifadeyle sağlıklı versiyonlarını piyasaya sürdü. Katherine Reinhard’ın 15 Şubat 1993 tarihinde The Morning Call isimli gazetede yayımlanan yazısına göre ise o zamanlar bu akımı takip eden kişiler, clear craze’in açık bir şekilde bir pazarlama taktiği olduğunu iddia ettiler. Yani onlara göre, piyasaya sürülen şeffaf ürünler, eski versiyonlarına göre daha saf ya da daha güvenli değildi.
Reinhard’ın yazısında belirttiğine göre, New York’ta yer alan Trends Research Institute‘nün (Trendleri Araştırma Enstitüsü) müdürü olan ve Fortune 500 şirketleri için trendleri takip eden Gerald Celente, bu konuyla ilgili olarak şu şekilde bir açıklamada bulundu:
“Bu, pazarlamacıların mevcut ürün gruplarından daha fazla satış elde etme girişimi. Yaptıkları şey, şeffafın saflık anlamına geldiği inancı altında ürünlerin yeniden formüle edilmesidir. Bu çok sığ bir görüş.”
Bununla birlikte Gerald Celente, halkın renksiz ürünler talep ettiğini düşünmediğini ifade etti. Ancak buna rağmen Celente, insanların şeffaf ürünlerden uzak duracağını da düşünmüyordu. Celente bu görüşüyle ilgili olarak “Bu başarılı olacak. Onların ürünlerini destekleyecek.” dedi.
Gerald Celente’nin söylediği gibi ürünlerdeki bu şeffaflık anlayışının ne kadar başarılı olduğu tartışmaya açık bir konu, ancak pek çok marka bu trendi takip ederek ürünlerinin şeffaf versiyonlarını piyasaya sürdü ve bu trend uzun bir süre devam etti.
Crystal Pepsi
Pepsi, clear craze döneminde yaptığı pazar araştırması sayesinde tüketicilerin daha hafif ve daha az tatlı olan, koruyucu madde içermeyen ve de kafeinsiz olan hafif içecekler aradığını keşfetti. Bunun üzerine Pepsi, 1992 yılının ortalarında Crystal Pepsi adında şeffaf bir içecek piyasaya sürdü.
O zamanki Pepsi Halkla İlişkiler Müdürü Gary Hemphill, piyasaya sürülen Crystal Pepsi’nin kafein ya da koruyucu madde içermediğini açıkladı. Buna rağmen Gary Hemphill, normal Pepsi’nin de koruyucu madde içermediğini ve kafeinsiz Pepsi’nin zaten piyasada bulunduğunu kabul etmek zorunda kaldı. Ayrıca Pepsi Halkla İlişkiler Müdürü, bu tatta karar kılana kadar 3000 farklı formülü denediklerini de sözlerine ekledi.
Sonuç olarak Crystal Pepsi beklenen satış rakamlarına ulaşamadı ve Pepsi’nin fiyasko ürünlerinden biri olarak tarihe geçti.
Tab Clear
Pepsi’nin şeffaf içeceği Crystal Pepsi, satışa sunulduğu ilk zamanlarda oldukça iyi bir ivme yakaladı. Öyle ki, içecek piyasaya sürüldüğü ilk yıl içerisinde ABD’deki soft içecek pazarının %1’ini eline geçirdi. Coca-Cola da en büyük rakibinin bu başarılı ürününe karşılık olarak fazla gecikmeden Tab Clear isimli benzer bir içecek piyasaya sürdü. 14 Aralık 1992 tarihinde ABD’de, Ocak 1993’te Birleşik Krallık’ta ve Mart 1993’te Japonya’da piyasaya sürülen Tab Clear, diğer soft ve şeffaf içeceklerin aksine kafein içeriyordu ve şirketin belirttiğine göre, normal kola tadına sahipti.
Başlangıçta tüketicilerden olumlu tepkiler alan Tab Clear ile ilgili olarak Mart 1993’te paylaşılan bir yazıda, soft içeceğin sadece teneke kutularda satılacağı belirtiliyordu. Ki bu karar oldukça garipti, çünkü o dönemde piyasaya sürülen renksiz içeceklerin hepsi şeffaf şişelerle satışa sunuluyordu. Zira bundaki amaç, ürünün şeffaflığını ön plana çıkartmaktı. İlk piyasaya sürüldüğü zaman olumlu eleştiriler almasına rağmen, Tab Clear kısa süre içerisinde dibe çakıldı. 1994 yılında içeceğin üretimine son verildi ve o da rakibi Crystal Pepsi gibi başarısız bir ürün olarak tarih sayfalarındaki yerini aldı.
